Kategoria: Relacje z wykładów

Tradycją grudniowych spotkań słuchaczy tarnogórskiego UTW jest rozmowa z zaproszonymi gośćmi przy „wigilijnym” stole „ O szczęściu i…”

Zapraszamy zawsze trzy osoby ważne dla nas i dla naszej społeczności lokalnej i regionalnej. Gośćmi tegorocznego spotkania były dwie niezwykłe osoby: Alicja Pacześniak- Słota, Grzegorz Waloszczyk i… niestety nieobecny usprawiedliwiony- taki czas grypowy, Aleksander König; o naszych tegorocznych gościach można powiedzieć „słucham jak gra, muzyka we mnie – w muzyce ja!”.

I gdyby tylko przypomnieć jednym zdaniem, więcej nie potrzeba, by wszyscy wiedzieli kim są nasi goście.

Alicja Pacześniak- Słota nauczycielka PSM w naszym mieście, dyrygent i twórca młodzieżowej orkiestry „Śląskie Smyki”.

Grzegorz Waloszczyk –muzyk, ale od wielu już lat dyrektor tarnogórskiej PSM im. J. Paderewskiego.

Nieobecny, czekało jednak na niego miejsce przy naszym stole, Aleksander König, muzyk i twórca Kamiliańskiej Orkiestry Dętej.

Gdyby krótko podsumować nasze spotkanie- było wyjątkowo rodzinne i choć było nas na sali widowiskowej TCK bardzo dużo to czuliśmy ten kameralny i magiczny nastój rodzinnego spotkania. Najpełniej chyba to oddają słowa z „Opowieści wigilijnej” Charles’a Dickens’a:

„Jest mnóstwo rzeczy, które przyniosły mi wiele dobrego, choć nie przyniosły mi żadnego zysku. Taką rzeczą są właśnie święta Bożego Narodzenia. Oczywiście, jest to czas hołdu i czci dla samego wydarzenia, ale dla mnie te święta to także miły czas dobroci, wybaczania i miłosierdzia.”

W tej perspektywie „rodzinnego” spotkania z naszymi przyjaciółmi, ważne wydaje się przesłanie: „Matka uczyła ją, że święta są ważne i nie można ich lekceważyć. Trzeba je obchodzić z tymi, których kochasz, bez względu, czy masz ochotę, czy nie. Bo nigdy nie wiadomo, kiedy pozostaną ci tylko wspomnienia.”

Najbardziej rodzinne Święta Bożego Narodzenia, które w Polsce mają szczególnie tradycyjny i magiczny charakter uświadamiają nam wciąż , jak pisał Gunter Grass „Bo miłość nie zna pór dnia, a nadzieja nie ma końca, a wiara nie zna granic.”

Wszystkim więc słuchaczom i sympatykom naszego UTW życzymy, aby Święta Bożego Narodzenia były Bliskością i Spokojem, a Nowy Rok 2023 – Dobrym Czasem.

Stanisława Szymczyk,

sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW

Ojciec medycyny, Hipokrates, twierdził, że : Mądry człowiek powinien wiedzieć, że zdrowie jest jego najcenniejszą własnością i powinien uczyć się, jak sam może leczyć swoje choroby.” Świadomi tego są studenci Uniwersytetu Trzeciego Wieku i kierując się hasłem przewodnim tegorocznego Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego „Uczyń zdrowie psychiczne i dobre samopoczucie dla wszystkich globalnym priorytetem” zaproszono do wygłoszenia wykładu psychiatrę lek. med. Krzysztofa Świerzego. Spotkanie z psychiatrą lek. med. Krzysztofem Świerzym było dla członków Tarnogórskiego Stowarzyszenia- Uniwersytet Trzeciego Wieku okazją do poznawania trudnych związków zdrowia psychicznego ze zdrowiem fizycznym. Spotkanie także zapewne stanie się pretekstem do refleksji na temat własnego zdrowia i zdrowia najbliższych. Według opinii Światowej Federacji Zdrowia Psychicznego zaburzenia psychiczne, wzrastające problemy zaburzeń w strefie emocjonalnej i depresji, zwłaszcza po pandemii COVID-19,są dla wszystkich zagrożeniem.

Doktor Krzysztof Świerzy podkreślił w swoim wykładzie: „Więcej ostatnio mówi się o depresji, dzięki czemu osoby dotknięte przygnębieniem lub lękiem nie obawiają się już tak zgłoszenia do lekarza psychiatry. Mniej się mówi o tym, że z niektórymi objawami psychicznymi warto się również zgłosić do lekarza ogólnego, ponieważ mogą zwiastować zaburzenia zdrowia fizycznego. Niedużo osób wie również, że wiele powszechnych zaburzeń psychicznych, z depresją włącznie, może prowokować objawy z zakresu zdrowia fizycznego, z którymi poradzić sobie może jedynie psychiatra. Trudno w takim razie oczekiwać od pacjenta, że będzie w stanie sam rozeznać, czy z danym objawem ma się zgłosić do lekarza rodzinnego, internisty lub psychiatry, a także czy powinien danym objawem być zaalarmowany czy może go zbagatelizować. Wykład miał na celu przekazać wybrane informacje diagnostyczne i wskazówki co do postępowania dotyczące różnych  objawów ze strony zdrowia psychicznego oraz fizycznego.” Podkreślił także: „Liczę, że taka wiedza pozwoli słuchaczom rozeznać w jakich sytuacjach martwić się o zdrowie swoje i swoich bliskich i jakie podjąć pierwsze kroki w sytuacji zaobserwowania pewnych objawów”.

Wykładowca, psychiatra lek. med. Krzysztof Świerzy jest kierownikiem Centrum Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych w Tarnowskich Górach i zapoznał także słuchaczy z ofertą i sposobem działania tej placówki służby zdrowia. Oczywiście zadano wykładowcy wiele pytań dotyczących propozycji leczenia dla dojrzałych pacjentów i możliwości uczestniczenia w różnych formach psychoterapii.

Wykład doktora Krzysztofa Świerzego prowokuje do wielu refleksji, a jedną z nich może wyrazić myśl N. Hawthorne: „Choroba ciała może być niczym więcej jak tylko symptomem dolegliwości psychicznej, która dotknęła nas w przeszłości.” Wykładowca uświadamiał słuchaczom, by nie bać się konsultacji psychiatrycznej i dla własnego zdrowia fizycznego bacznie przyglądać się również kondycji psychicznej.

Nie bez powodu przecież już Hipokrates uczył: „Zdrowie wymaga stanu równowagi między wpływami środowiska, sposobem życia oraz różnymi elementami ludzkiej natury.“

Stanisława Szymczyk,

sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW

Spektakl „Szablą i sercem”  powstał na podstawie pamiętników kpt. Józefa Patelskiego, dziedzica Kwaczały (1805-1887) – polskiego szlachcica i wojskowego, uczestnika powstania listopadowego i styczniowego, odznaczonego orderem Virtuti Militari.

Przedstawienie miało premierę 1 marca 2022 r w Alwerni a dzisiaj mogliśmy je oglądać w Tarnowskich Górach. Było też prezentowane na Małopolskich Spotkaniach Teatrów Amatorskich – Posiady Teatralne na Orawie w Jabłonce, gdzie zdobyło II miejsce (pierwszego nie przyznano) oraz nominację na Międzywojewódzki Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych w Bukowinie Tatrzańskiej.

Scenariusz – Zbigniew Klatka
Reżyseria – Marcin Kobierski i Rafał Sadowski
Dźwięk i światła – Józef Szymocha i Krzysztof Szymocha
Dobór muzyki – Marcin Kobierski

Spotkanie z profesorem Jakubem Morawcem było dla członków Tarnogórskiego Stowarzyszenia- Uniwersytet Trzeciego Wieku okazją do poznawania tajemnic historii skandynawskiej. Stał się także zapewne pretekstem do refleksji na temat funkcjonowania w społeczeństwach osób uznanych za święte i tworzenia ich kultu.

Wykładowca, profesor Jakub Morawiec jest historykiem mediewistą, zajmującym się badaniem nad dziejami średniowiecznej Skandynawii, jej historiografii; szczególnie interesuje się skaldami i ich poezją oraz sagami na ich temat.

Jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Śląskiego. Od 2019 jest zastępcą dyrektora kierunków historia, turystyka historyczna i środkowoeuropejskie studia historyczne. Koordynował realizację programu „Mobilność Studentów i Pracowników Uczelni” we współpracy z uniwersytetami w Islandii i Norwegii. Od 2020 roku kieruje Centrum Badań Nordystycznych i Staroangielskich przy Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

Profesor Jakub Morawiec opowiedział słuchaczom jak narodził się kult świętego Olafa i dlaczego ten patron krainy fiordów jest ciągle obecny w kulturze norweskiej. 29 lipca przypada święto św. Olafa i z tego powodu organizowany jest Olavsfest; to wielkie święto nie tylko katolików z mszami ale także wiele koncertów, wydarzeń kulturalnych, inscenizacji historycznych.

Król Olaf Haraldsson, który stał się patronem Norwegii, był poganinem i wychowankiem Wikingów. W burzliwej młodości brał udział w wyprawach Wikingów na Anglię i właśnie tam po raz pierwszy spotkał się z chrześcijaństwem. Przyjął chrzest w 1014 w Rouen we Francji. Rok później wrócił do Norwegii i zajął się podbiciem terytorium krainy fiordów oraz zdobyciem norweskiego tronu, co nastąpiło w 1016 roku. Nowy król zaczął chrystianizować Norwegię. Sprowadzał kapłanów i zakonników, budował świątynie oraz popularyzował wśród ludności chrześcijańskie zwyczaje i ustawodawstwo. Napotkał silny opór, lecz udało mu się to dokonać. Umacnianie się jego władzy i chrystianizacja napotkały silny opór i jakby konsekwencją tego była jego męczeńska  śmierć w bitwie pod Stiklestad – dokładnie 29 lipca 1030 roku. Wykładowca opowiedział jak rodził się i rozwijał kult świętego Olafa i dlaczego przetrwał w norweskiej kulturze do dzisiejszego dnia. Opowieść o skandynawskim świętym była także pretekstem do pokazania jak rodził się kult np. świętego Wacława i czemu w tamtym czasie służył. Patrząc z pewnej historycznej perspektywy można dostrzec pewien schemat powstawania i tradycji średniowiecznych świętych.

Wykład profesora Jakuba Morawca prowokuje do wielu refleksji, a jedną z nich może wyrazić myśl kard. Wyszyńskiego: Poznać naturę człowieka, poznać ją głęboko, całkowicie, zrozumieć kim jest właściwie człowiek – to wielki ratunek dla współczesnego świata.

Na pewno warto i trzeba pamiętać jak historia kształtuje naszą rzeczywistość – kim i jacy byli nasi przodkowie; trzeba pamiętać skąd przychodzimy, kim jesteśmy, dokąd idziemy…

Stanisława Szymczyk, sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW

W Kompleksie Zamkowym w Starych Tarnowicach odbyła się uroczysta inauguracja kolejnego, już XVI  roku akademickiego

Po odśpiewaniu „Gaudeamus igitur” Prezes Magdalena Latacz uroczyście otwarła kolejny rok akademicki. Takimi słowami zwróciła się do zebranych

” Inauguracja to jedno z najważniejszych wydarzeń w uczelnianym kalendarzu. Za nami już 15 inauguracji ale każda z nich oraz te, które będą nadchodzić są zawsze nowym otwarciem . Otwarciem związanym z czekającymi nas wykładami , zajęciami , zadaniami, obowiązkami i spotkaniami z ludźmi . W tym roku akademickim czeka nas nowe wyzwanie jakim jest udział w programie Erasmus + dla dorosłych. Obcując tyle lat ze sobą wiemy, że świat nie jest pełen obcych ludzi, lecz pełen ludzi, przyjaciół, czekających tylko na to, żeby się do nich odezwać. Jesteśmy sobie potrzebni a chwile spędzone razem otwierają przed nami nowe możliwości – każdej można rzec- chwilo jak piękna jesteś, trwaj!”

Następnie przywitała gości a wśród nich przedstawicieli parlamentu- Barbarę Dziuk i Tomasza Głogowskiego ; lokalnego samorządu z Burmistrzem Arkadiuszem Czechem , wiceburmistrzem Bartoszem Skawińskim oraz przewodniczącym Rady Miejskiej Adrianem Wolnikiem, Starostę Powiatu Tarnogórskiego Krystynę Kosmalę  , członków zarządu – Sebastiana Nowaka, Stanisława Torbusa i przewodniczącego Rady Powiatu Przemysława Cichosza; osób współpracujących ze stowarzyszenia na co dzień – Beatę Kiszel- dyrektor Muzeum Tarnogórskiego , Aleksandra Koniga- dyrygenta Kamiliańskiej Orkiestry Dętej, Jana Renka ze Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej,   Zuzannę Geilke – przewodniczącą Śląskiej Rady Seniorów , Grażynę Kowalską- dyrektorkę Zespołu Szkół Techniczno-Usługowych,  Sławomira Wilka- sympatyka i współzałożyciela naszego stowarzyszenia  oraz przedstawicieli bytomskiego i piekarskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Zaproszeni goście życzyli studentom- seniorom energii oraz nieustającej kreatywności w realizowaniu swoich planów i marzeń , zapewniając o swoim wsparciu i wszelkiej pomocy w podejmowanych działaniach.  W poczet studentów przyjęto 40 nowych członków , którym Burmistrz Arkadiusz Czech i Starosta Krystyna Kosmala wręczyli legitymację będące potwierdzeniem wstąpienia w szeregi UTW.

Wyjątkowym prezentem dla studentów UTW był mini koncert zespołu „R.S Jazz Band” w składzie Agnieszka Piontek – wokal, Rafał Sobczyk, saksofon, Tomasz Rossa- gitara, Marcin Pyrchała – kontrabas i Piotr Kurzbauer- perkusja . W wykonaniu zespołu można było usłyszeć trzy kompozycje: Feather – utwór autorski, kompozycji Rafał Sobczyka, Straighten up and fly right – Nat King Cole, Give me one a reason – Tracy Chapman.

Inauguracyjny wykład „Rozwój a poczucie szczęścia” wygłosił Jakub Janiak trener i współpracownik Fundacji Rozwoju Świętochłowic. Jakub Janiak jest psychologiem-psychoterapeutą, a zawodowo związany jest z sektorem pomocy społecznej i kultury, m.in prowadząc różnego rodzaju konsultacje, szkolenia, treningi oraz projekty rozwojowe. Wykładowca podjął ciekawe problemy, by uświadomić słuchaczom jak można odnaleźć się pozytywnie w każdej chwili życia; poruszył zagadnienia:

• czym jest szczęście, definicje, normy, przykłady

• szczęście a potrzeby na przestrzeni przemiany pokoleniowej i okresów rozwojowych,

• wpływ własnej samoświadomości na poczucie szczęścia,

• co możemy dla siebie zrobić by czuć się bardziej szczęśliwymi,

• psychologia i psychoterapia o szczęściu.

Wykład inauguracyjny „Rozwój receptą na poczucie szczęścia” można podsumować refleksją Oskara Wilda: „Gdy człowiek jest szczęśliwy, żyje w harmonii z samym sobą i swoim otoczeniem.” I o takiej harmonii z samym sobą i światem mówił Wykładowca jako potrzebie odczuwania szczęścia.

We wszystkich trudnych sytuacjach warto pamiętać myśl Phila Bosmansa, że: „Kogo dotknęło nieszczęście, tego dotknie szczęście.”

A my w nowym roku akademickim życzmy sobie, aby nasz UTW dawał nam nie tylko wiedzę i nowe umiejętności ale przede wszystkim radość ciągłego poznawania i odkrywania świata i ludzi.

23 maja 2022 roku gościem TS-UTW był kolejny już raz dr Antoni Winiarski, by tym razem opowiedzieć o swojej pasji podróżowania.

Warto przypomnieć, że doktor Antoni Winiarski to emerytowany nauczyciel akademicki; związany był z Instytutem Fizyki im. Augusta Chełkowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach – Śląskim Międzyuczelnianym Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych w Zakładzie Fizyki Ciała Stałego. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Polskiego Towarzystwa Próżniowego oraz Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi. Ma na koncie ponad 120 publikacji. Jest pasjonatem podróży i odkrywania świata – ma uprawnienia przewodnika beskidzkiego i pilota wycieczek.
Dzięki wykładom dr. Winiarskiego słuchacze UTW wiedzą na przykład, dlaczego niebo jest niebieskie, jak powstają różne zjawiska atmosferyczne, jak powstają i jakie mają znaczenie różne minerały i wiele innych ciekawostek naukowych.

Tym razem wykład doktora Antoniego Winiarskiego był opowieścią o podróży do Czarnogóry bogato ilustrowaną zdjęciami, które wykładowca wykonał w większości sam podczas swojej wyprawy.

W tej fascynacji krajem bałkańskim i ciekawostkami o jego zabytkach i kulturze wykładowca mocno akcentował różnorodność religijną, wynikającą z historii tych ziem.

Bogactwo przyrody tego górzystego kraju z przewagą klimatu śródziemnomorskiego, jednego z najmłodszych państw w Europie zachęca do zwiedzania i podróżowania. Tak właśnie wykładowca pokazywał egzotykę tego kraju, gdzie nawet plaże są kamieniste. Jednak uroki krajobrazu i klimat sprzyjają wypoczynkowi i zapewne także snuciu refleksji.

Bo właśnie to spotkanie i opowieść dr. Winiarskiego prowokuje do refleksji na temat podróży i jej sensu w naszym życiu. Przecież jak pisał Zbigniew Herbert, jeden z największych polskich poetów współczesnych: Więc je­śli bę­dzie po­dróż niech bę­dzie to po­dróż dłu­ga/
po­wtór­ka świa­ta ele­men­tar­na po­dróż/ roz­mo­wa z ży­wio­ła­mi py­ta­nie bez od­po­wie­dzi/
pakt wy­mu­szo­ny po wal­ce/wiel­kie po­jed­na­nie.

Podróż to wyjątkowe zawsze wydarzenie dla każdego z nas, podróż w nieznane, odkrywanie nowych miejsc, spełnianie marzeń; a może podróż ma dla nas także znaczenie wyższe, metaforyczne. Droga, którą przemierzamy, wędrówką jest przecież nasze życie, daje możliwość poznania świata, ludzi i kultur, ale także siebie samych; uświadamiamy sobie, że jesteśmy cząstką tego świata.

Już niedługo wakacje- pora na wyprawy duże i małe, poznawanie ludzi, miejsc i ciekawych krajów; niech będzie to także po­wtór­ka świa­ta ele­men­tar­na po­dróż.

Agata Śliwa była majowym wykładowcą i zaprezentowała temat „Pamięć i mnemotechniki. Sposoby poprawiania ludzkiej pamięci”

Spotkanie z prof. Urszulą Mazurczak było dla słuchaczy UTW okazją do poznania tajników sztuki, która wcale nie jest łatwa do odczytywania. Sztuka jest zagadką , którą przeciętnemu odbiorcy jest trudno rozwiązać i dlatego zapewne spotkanie z historykiem sztuki pozwoliło poznać kilka porad, jak patrzeć na dzieło sztuki.

Profesor dr hab. Urszula Mazurczak jest tarnogórzanką , która studia i drogę naukową związała z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Jednak podkreśla zawsze, że swoje sukcesy zawdzięcza nauczycielom szkół tarnogórskich ; a maturę zdała w technikum odzieżowym dawnego Zespołu Szkół Odzieżowych. O licznych publikacjach naukowych i projektach prof. Mazurczak łatwo znaleźć informacje w Internecie.

Temat wykładu: „Sztuka nauczycielką uczuć i przeżyć człowieka. Na wybranych przykładach sztuki późnego średniowiecza i nowożytnej.” pozwolił słuchaczom zrozumieć interpretowanie uczuć i przeżyć człowieka w wielkich dziełach. Jest to temat niezmiernie ciekawy , ponieważ współczesny odbiorca jest przyzwyczajony już niestety do bardzo spłyconego przekazu uczuć w „sztuce” współczesnej. Profesor Mazurczak pokazała słuchaczom jak entourage wokół postaci na dziele malarskim pozwoli odczytać emocjonalność tego dzieła. Ciekawą obserwacją było śledzenie emocji na twarzach herm (rodzaj rzeźby), w których spojrzeniu jest ogromny wyraz kontemplacji i nawet można dostrzec uśmiech; jednak nie ma w dawnej sztuce uśmiechu/radości w takim potocznym rozumieniu.

Profesor Urszula Mazurczak zwróciła słuchaczom uwagę , że antropologia emocji, która jest jednym z elementów antropologii kulturowej zajmuje się badaniami tajemnic związanych z ludzkimi uczuciami w konkretnych kontekstach kulturowych. Pokazała słuchaczom takie przykłady emocji w dziełach sztuki na przykładzie np. portretu niderlandzkiego, którego cechą jest powściągliwość uczuciowa.

Powściągliwość uczuciowa jest, jak zobaczyliśmy w kontekście polskiego malarstwa tablicowego( można zobaczyć w Krakowie, ul. Kanonicza) jest wyrazem piękna absolutnego.

Profesor na zakończenie swojego wykładu powiedziała, że sztuka wprowadza nas w pułapki- pyta o sens tego co jest w dziele. Na pewno jednak każde dzieło jest wyrazem uczuć i przeżyć, ale także staje się dzieło prowokacją do wyrażenia emocji odbiorcy.

Wykład, spotkanie z prof. Mazurczak można podsumować refleksją, słowami francuskiego malarza Georges’a Braq’a: „Sztuka jest po to, by niepokoić. Wiedza umacnia.”

Zapewne wykład sprowokuje słuchaczy UTW do dalszego poznawania zaskakujących często swoją treścią dzieł sztuki.