Metafizyka prowincji w malarstwie Jerzego Dudy-Gracza
Wykład doktorantki AJD w Częstochowie mgr Elżbiety Hak „Metafizyka prowincji w malarstwie Jerzego Dudy-Gracza” był dla członków Tarnogórskiego Stowarzyszenia- Uniwersytet Trzeciego Wieku okazją do poznawania tajemnic malarstwa Jerzego Dudy-Gracza. Artysty, którego dzieła są w odbiorze przeciętnego widza estetycznie dosyć kontrowersyjne. O twórczości autora „Hamleta polnego” mówi się jako o krytycznym, czy też satyrycznym obrazowaniu świata; tego świata, który go otacza i prowokuje do artystycznego moralizowania. Artysta zresztą tak pisał o swojej twórczości: „Inspiruje mnie życie. Wszystko co robię, jest ściśle związane z rzeczywistością, która mnie otacza. Maluję świat, w którym się znalazłem, w sposób będący wynikiem ukształtowania mnie przez niego, a więc jedno zależy od drugiego.”
Wykład doktorantki Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie mgr Elżbiety Hak był dla słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku lekcją odkrywania symboliki malarstwa twórcy, którego uhonorowano, między innymi jako zasłużonego dla kultury śląskiej, umieszczając jego popiersie w Galerii Artystów w Katowicach- na placu Grunwaldzkim w dzielnicy Koszutka.
Wykładowczyni, Elżbieta Hak jest absolwentką filologii polskiej AJD, a obecnie doktorantką 4. roku studiów w dyscyplinie Literaturoznawstwo oraz 1. roku Językoznawstwa w Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zajmuje się korespondencją sztuk, czyli odczytywaniem malarstwa za pomocą literatury, symboli. Swoją pracę licencjacką poświęciła odczytywaniu metafizyki malarstwa Jerzego Dudy- Gracza, zaś magisterską twórczości Witkacego.
Interesuje się opowiadaniami i malarstwem Zdzisława Beksińskiego.
Wykładowczyni Elżbieta Hak, mottem wykładu o twórczości Dudy- Gracza uczyniła jego słowa:
„Sztuka nie jest wiedzą tajemną. Sztuka jest takim samym zjawiskiem jak szum deszczu czy śpiew ptaków. A ludzie uparli się, żeby rozumieć sztukę.”
Opowieść więc o metafizyce malarstwa „malarza zdeformowanej rzeczywistości”, Dudy –Gracza zwracała uwagę słuchaczy na sens takich zabiegów artystycznych i operowania specyficznymi symbolami i odniesieniami do innych twórców; wszak już inni twórcy głosili, że estetyka brzydoty jest bardziej artystyczna, bardziej prowokująca widza, odbiorcę do refleksji.
Poznali więc słuchacze wybrane prace uznawanego za jednego z wybitnych polskich malarzy współczesnych Jerzego Dudy-Gracza.
Oczywiście nie zabrakło także w prezentacji omówienia cyklu pt. „Golgota Jasnogórska”, dzieła znanego większości słuchaczy z wizyt na Jasnej Górze- oczywiście także budzącego sporo emocji estetycznych. Spotkanie z doktorantką AJD było ciekawym spotkaniem ze sztuka współczesną, która u przeciętnego odbiorcy nie budzi szczególnego entuzjazmu; widz bombardowany prowokacyjnymi technikami i tematami często obscenicznymi szuka jednak w sztuce ukojenia estetycznego. A takiego przeżycia współczesne malarstwo nie daje zbyt wiele-trudno słuchać tylko o konieczności akceptacji najbardziej często dziwnych pomysłów artystów; najlepszym recenzentem jest widz, który stawia często pytanie na miarę gombrowiczowskiego bohatera (…) jak to mnie zachwyca , kiedy mnie nie zachwyca??
Spotkanie ze sztuką, wykład mgr Elżbiety Hak był dla słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku ciekawą lekcją, jak odczytywać dzieło malarskie i jak reagować na prowokację artystyczną.
Refleksje o sztuce współczesnej można podsumować parafrazując myśl Gombrowicza :Wielka sztuka, będąc wielką i będąc sztuką, nie może nie zachwycać nas, a więc zachwyca!
Stanisława Szymczyk,
sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW