„Historyczne drogowskazy etyczne dla współczesnych pokoleń Polaków” to temat wykładu, który 28 października wygłosił dla studentów -Tarnogórskiego Stowarzyszenia Uniwersytet Trzeciego Wieku prof. dr hab. Jan Żaryn.
Wykładowca prof. dr hab. Jan Żaryn to znany publicysta, działacz społeczny i polityczny, a także nauczyciel akademicki – pełni funkcję kierownika katedry Historii Kościoła katolickiego w Polsce w XX wieku na Uniwersytecie im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Profesor dr hab. Jan Żaryn jest znawcą historii Kościoła, autorem wielu książek z zakresu historii w czasach najnowszych Kościoła katolickiego w Polsce; jest także od maja bieżącego roku redaktorem naczelnym miesięcznika historycznego „Sieci Historii”. Pracuje w pionie edukacyjnym IPN. I właśnie doświadczenia w pracy w Instytucie Pamięci Narodowej, jak profesor podkreślił w swoim wykładzie, pozwoliły mu poznać wiele postaw ludzi, którzy wobec trudnej historii, dokonywali często dramatycznych wyborów moralnych – postaw, które mogą stanowić o wielkości i sile – po prostu o bohaterstwie. Historia stawiała Polaków bez względu na hierarchię społeczną wobec wyborów etyczno- moralnych. Stąd w swoim wykładzie prof. Żaryn mówił o kapłanach walczących o niepodległość i budowanie państwowości, czy zachowanie ładu moralnego w rzeczywistości powojennej. Przywołał więc postacie takie jak kardynał Stefan Wyszyński, kardynał Adam Sapieha, kardynał August Hlond, czy ksiądz Piotr Wawrzyniak i arcybiskup Józef Teodorowicz.
Pokazywał jak trudnych wyborów z narażeniem własnego życia dokonywali zwykli mieszkańcy Polski, ratujący w czasie wojny Żydów – jak rodzina Baranków, czy rodzina Ulmów. Bohaterskich wyborów dokonać musiał generał „Bór” – Komorowski, podejmując wręcz dramatyczną decyzję o wybuchu powstania warszawskiego. Ale równie trudnego z perspektywy młodego wieku wyboru dokonywali młodzi ludzie, którzy walczyli w powstaniu warszawskim- jak na przykład przypomniana w wykładzie Maria Okońska.
Profesor podkreślał, że kodeks wartości etycznych, który powinien być drogowskazem moralnym dla współczesnych pokoleń Polaków tworzyli ludzie w często ekstremalnych sytuacjach historycznych- ludzie zwykli i jednocześnie niezwykli swym bohaterstwem i niezłomnością wierności podstawowym zasadom: Bóg, honor, ojczyzna.
Profesor wspomniał także w swoim wykładzie o losach Żołnierzy Wyklętych – o tragedii ich samych i ich rodzin, którym kazano wierzyć, że ich bliscy są zwykłymi przestępcami.
O tym, że wartości etyczno – moralne kształtowane w niełatwej przecież perspektywie polskiej historii czasów współczesnych są żywe w młodym pokolenie świadczy, między innymi, zdaniem profesora Jana Żaryna projekt muzyczny „Panny wyklęte” – projekt Dariusza Malejonka i artystek polskiej sceny muzycznej, zainspirowany historią Żołnierzy Wyklętych , a przygotowany w ramach obchodów Roku Żołnierzy Wyklętych.
Profesor Jan Żaryn zwrócił uwagę, że w prosty sposób odpowiedzialność za to jakie drogowskazy etyczne wybiera młode pokolenie spada na pokolenie dojrzałe. Wykładowca zwrócił uwagę na rolę wiary i, w perspektywie historycznej, Kościoła w budowaniu ładu etycznego.
Wykład został przygotowany dzięki współpracy z organizatorami XII Sympozjum Tarnogórskiego i przewodniczącym Fundacji Kolpinga panem Stanisławem Kowolikiem.
Stanisława Szymczyk
sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW