10.01.2011 WYKŁAD DR MICHAŁA SPORONIA „WOKÓŁ LALKI HANSA BELLMERA”

Dziedzictwo kulturowe Śląska to problem , który jest na stałe wpisany w program wykładów i działań Tarnogórskiego Stowarzyszenia- Uniwersytet Trzeciego Wieku.
10 stycznia słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku -Tarnogórskiego Stowarzyszenia UTW wysłuchali wykładu dr Michała Sporonia  „Wokół Lalki Hansa Bellmera”. Był to kolejny wykład z historii sztuki związanej z dziejami artystów wywodzących się ze Śląska. W swoim wykładzie dr Michał Sporoń przypomniał biografię zbuntowanego artysty, jednak bardziej skupił się na pokazaniu wpływu rodziny i wychowania na ukształtowanie osobowości Bellmera, ale także wpływu ideologii faszystowskiego państwa niemieckiego ograniczającego swobodę wyobraźni artysty. Wykład doktora Michała Sporonia zwrócił uwagę słuchaczy na aktualność sztuki Bellmera, jak jego prowokacja artystyczna i jego Lalka są obecne we współczesnej kulturze i jej fascynacji ciałem ludzkim. Swój wykład dr Michał Sporoń podsumował słowami znanego malarza surrealisty Marca Chagalla, że „Godność artysty tkwi w obowiązku ciągłego rozbudzania w ludziach umiejętności zachwytu”.

 

Hans Bellmer urodził się na początku XX wieku w Katowicach, w rodzinie niemieckiej, zmarł we Francji, w której osiadł w latach trzydziestych, by odciąć się od ideologii państwa faszystowskiego. Był artystą awangardowym, którego twórczość może szokować także i współczesnego odbiorcę. Bellmer jest zagadką nie tylko jako artysta, ale także jako człowiek. Dość powiedzieć, że zachodnioeuropejscy historycy sztuki nie wiedzą czasem, czy jest artystą polskim, niemieckim, a może po prostu Ślązakiem. W swoim wykładzie dr Michał Sporoń przypomniał biografię zbuntowanego artysty, jednak bardziej skupił się na pokazaniu wpływu rodziny i wychowania na ukształtowanie osobowości Bellmera, ale także wpływu  ideologii faszystowskiego państwa niemieckiego ograniczającego swobodę wyobraźni artysty. Bellmer jest typem artysty uwikłanego w silne przeżycia – strachu, związane z despotyzmem ojca i historię Niemiec lat trzydziestych, ideologię nazistowskiego nadczłowieka. Wykładowca pokazał jak odczytywać idee lalek Bellmera. Obsesja ciała, deformacja, erotyzm, perwersja, służą do pokazania wewnętrznych problemów człowieka, skrywanych na dnie podświadomości. Bellmer jest reprezentantem kierunku zwanego surrealizm, stworzył swój niepowtarzalny, oniryczny, perwersyjno-dziecinny styl. Jego Lalki, sobowtóry człowieka, które były artystyczną formą protestu przeciwko normom panującym w Trzeciej Rzeszy wywołały problem jaki obserwujemy współcześnie. Ciało, obsesja ciała- to wytwór współczesnej kultury, prowadzący do degeneracji psychicznej , objawiającej się na przykład anoreksją.

Sam  Hans Bellmer w „Notatkach i fragmentach na temat” stwierdził, że: Ciało można porównać do zdania, które prosi się o rozłożenie, by za pomocą nieskończonej serii anagramów doprowadzić do odkrycia jego prawdziwych znaczeń”. Jakie są te znaczenia Lalek Bellmera pokazywał doktor Michał Sporoń, ilustrując wykład ciekawymi, aczkolwiek szokującymi nieprzygotowanego odbiorcę reprodukcjami prac Bellmera pokazywał jak odczytywać dzieło sztuki współczesnej. Bez wątpienia dwie prace szczególnie zaszokowały i zainteresowały słuchaczy. Pierwsza to Lalka, manekin, instalacja, której wnętrze można było oglądać po naciśnięciu jej sutka przez wizjer znajdujący się w jej pępku. Skonstruowaniu Lalki towarzyszyło wydanie książki, zilustrowanej jej fotograficznymi portretami. Dzieło drugie to instalacja „Karabin maszynowy w stanie łaski”, wyrażający postawę pacyfistyczną Bellmera. Krytycy wykazują często, że takie instalacje artystyczne mogły powstać dzięki, co prawda krótkiej, nauce w berlińskiej szkole technicznej. Instalacje pozwalają nazwać Hansa Bellmera inżynierem pożądania i tajemnicy ludzkiego ciała. Studenci Uniwersytetu trzeciego Wieku  poznali w dużym skrócie twórczość światowej sławy surrealisty o rodowodzie śląskim i mogli się przekonać, że działa współczesne, choć szokujące dla niewyrobionego widza, mogą stanowić ciekawe doświadczenia dla odbiorcy. Wykład doktora Michała Sporonia zwrócił uwagę słuchaczy na aktualność sztuki Bellmera, jak jego prowokacja artystyczna i jego Lalka są obecne we współczesnej kulturze i jej fascynacji ciałem ludzkim. Swój wykład dr Michał Sporoń podsumował słowami znanego malarza surrealisty Marca Chagalla, że „Godność artysty tkwi w obowiązku ciągłego rozbudzania w ludziach umiejętności zachwytu”.
I zapewne ten kolejny już wykład dr. Michała Sporonia o sztuce współczesnej zdołał rozbudzić, jeśli nie zachwyt, to zainteresowanie słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku bogactwem artystycznego przekazu.

Opublikowane: 8 grudnia 2011