Kategoria: Relacje z wykładów

Stres towarzyszy człowiekowi przez całe życie i trzeba się nauczyć nim zarządzać. Taki punkt wyjścia do rozmowy o trudnym problemie zaproponowała w swoim wykładzie Anna Sławińska.

Wykładowczyni jest psychologiem, socjologiem i politologiem; zawodowo, choć na razie na urlopie macierzyńskim, związana jest z Uniwersytetem Opolskim i firmą „Animator Marcin Sławiński”, zajmującą się szkoleniami, a jako trener współpracuje także z Fundacją Rozwoju Świętochłowic.

Wykładowczyni przypomniała słuchaczom najważniejsze informacje czym jest stres, jak się go diagnozuje i jak nad nim zapanować. Zawsze trzeba sobie uświadomić, że nie ma takiej sytuacji, z którą nie można sobie poradzić; trzeba tylko pamiętać, że rzeczywistość trzeba „oswoić” i nie walczyć z tym na co nie mamy wpływu. A więc lepiej nauczyć się żyć szczęśliwie. No to jak?

I tu wykładowczyni zaproponowała „koszyk pomocy”.

Co ciekawe, bo problem holistycznego działania pokazywał już na swoim wykładzie psychiatra dr Krzysztof Świerzy, czyli pamiętania o korelacji ciała i umysłu.

W „koszyku pomocy” znalazły się więc porady, jak zapanować nad higieną snu i dlaczego jest tak ważny dla psychiki, jak aktywność fizyczna, intelektualna i społeczna pozwoli nam organizować codzienne zadowolenie i radość życia.

Słuchacze aktywnie poddali się ćwiczeniom relaksacyjnym tzw. progresywnej relaksacji mięśni- treningowi Jacobsona.

Wykładowczyni polecała takie treningi; między innymi trening autogenny Schultza, którego już niestety z braku czasu studenci na wykładzie nie ćwiczyli.

Zapewne wszystkie te porady zechcą studenci UTW sprawdzić w swoich domach, bo techniki relaksacyjne pomagają zapanować także nad problemami fizycznymi, różnego rodzaju bólu.

Anna Sławińska podała także kilka pozycji książkowych, które mogą pozwolić poznać techniki zarządzania stresem; np. wiele tytułów poświęconych ćwiczeniom pamięci seniora, Trening na emeryturze i publikacja Normana Vincenta Peale „Żyj pełnią życia”, która jest swoistym poradnikiem jak myśleć pozytywnie i w jaki sposób te pozytywne myśli realizować i dostać od życia, czego się chce, żyć szczęśliwie.

Taka refleksja N. V. Peale jest chyba radą dla każdego ze studentów jak żyć i cieszyć się każdym dniem: „Nasze szczęście zależy od nawyku umysłu, który kultywujemy. Dlatego codziennie ćwicz radosne myślenie. Pielęgnuj wesołe serce, rozwijaj nawyk szczęścia, a życie stanie się nieustanną ucztą. Żyj swoim życiem i zapomnij o swoim wieku!”

Wykład psychologa Anny Sławińskiej , który był doskonałą terapią dla każdego ze słuchaczy, podpowiedzią jak dbać o higienę psychiki na co dzień można podsumować refleksją, myślą Abrahama Lincolna : „Ludzie są na tyle szczęśliwi, na ile sobie pozwolą.”

Stanisława Szymczyk,

sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW

 

Wykład dr Kornelii Banaś był kolejną odsłoną karty historii- tej trudnej i zapomnianej; o kobiecie, pisarce, patriotce i osobie uczciwej silnie oddanej Bogu, ojczyźnie i ludziom.

Sedno wykładu to projekcja dokumentalnego filmu o Zofii Kossak-Szczuckiej(1889-1968) „Mulier fortis. Kobieta mężna” w reż. Adama Kraśnickiego, powstałego w koprodukcji Instytutu Pamięci Narodowej z Telewizją Polską S.A. (2023 r.)

Film jest opowieścią o pisarce, dla której mottem życia było ewangeliczne wskazanie:  Niech wasza mowa będzie: Tak, tak; nie, nie. (Mt 5,37) Bohaterka to Mulier fortis- kobieta mężna, doświadczona zarówno miłością jak i cierpieniem, głęboko wpisana w wielką historię. Śmiało i odważnie wypowiadała się na najbardziej trudne i drażliwe tematy polityczne i społeczne. Biografia Zofii Kossak Szczuckiej-Szatkowskiej mogłaby być doskonałym materiałem na scenariusz filmowy o kobiecie współczesnej, być może takiej reprezentantki pozytywnego feminizmu. Wybitna, choć marginalizowana pisarka powieści historycznych, współzałożycielka dwóch tajnych organizacji w okupowanej Polsce: Frontu Odrodzenia Polski oraz Rady Pomocy Żydom Żegota.

Refleksją o bohaterce tego filmu dzielą się członkowie rodziny – Anna Fenby Taylor i Francois Rosset oraz Barbara Gruszka-Zych, prof. Krystyna Heska-Kwaśniewicz, ks.prof. Jerzy Szymik, prof. Jan Żaryn, dr Joanna Jurgała-Jureczka, prof. Ryszard Koziołek, abp Damian Zimoń, dr Andrzej Sznajder i reżyser Krzysztof Zanussi.

Zapewne wykład sprowokuje słuchaczy UTW do poznania zaskakujących losów zapomnianej, a raczej w jakiś sposób „wyklętej” katolickiej pisarki historycznej; jej bezkompromisowe wypowiedzi i działania pozwalają zrozumieć także współczesność, są nadal aktualne. Pisarka swoje credo formułowała jasno: „Moje książki i ja – to jedno. Cokolwiek kiedy pisałam, udolnie czy nieudolnie, było wyrazem mego przekonania i nie mogłabym cofnąć żadnej z dawnych wypowiedzi. Sens życia i cel życia – hierarchia uczuć i obowiązków względem Boga i człowieka, utrwalone są we mnie dozgonnie.”

Może takie przypomnienie tej niezwykłej kobiety, pisarki i działaczki społecznej sprowokuje do refleksji o szacunek i miłość, o postawy etyczno–moralne tak w życiu jednostki, jak i całej zbiorowości.

Stanisława Szymczyk sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia -UTW

 

„Biblijne kusicielki, intrygantki i grzesznice w malarstwie” to temat wykładu, opowieści o sztuce i intrygujących postaciach biblijnych bohaterek, który 20 marca, jeszcze w klimacie Dnia Kobiet dla słuchaczy Tarnogórskiego Stowarzyszenia- UTW wygłosiła dyrektor tarnogórskiego Muzeum Beata Kiszel. Wykład, gawęda o ciekawych kobietach, postaciach biblijnych z perspektywy stereotypowych wyobrażeń i małej lub raczej ogólnikowo znanej treści Biblii był okazją do refleksji w ogóle o roli kobiety w perspektywie biblijnej tradycji i sposobach interpretacji w sztuce.

Za sprawą wykładu dyrektor Beaty Kiszel słuchacze poznali, bądź przypomnieli sobie, wyjątkowe historie kilku wybranych biblijnych bohaterek; były to: pramatka Ewa, Sara i Hagar, córki Lota, Rebeka i Rachela oraz Tamar.

Okazuje się, że w Biblii jest ponad 800 bohaterek (także bezimiennych), ale aż 205 znanych jest z imienia. Nie zawsze odgrywają główną rolę, często są postaciami drugoplanowymi, ale mają wpływ na wszystkie wydarzenia, wyjaśniają określone sytuacje i dopowiadają często sprawy trudne.

Sensacyjne historie na przykład opanowanych żądzą czy też strachem córek Lota, które podstępnie wykorzystują swojego ojca i doprowadzają do (nagannego, kazirodczego) obcowania płciowego, czy też historia dwuznacznej relacji Sary i Abrahama (sprawa pokrewieństwa i oddania jej jako nałożnicy faraonowi); niezwykle ciekawa ze względu na obyczajowość jest historia Tamar, która ratując siebie przebiera się za nierządnicę, by sprowokować do współżycia swojego teścia. Zachowanie Tamar w ocenie współczesnego czytelnika może budzić zdziwienie, ale w realiach czasów, kiedy funkcjonowało jako norma obyczajowa istnienie prostytutek sakralnych było to przyjęte i akceptowalne.

I tu dochodzimy do sedna problemu- biblijne kusicielki, intrygantki i grzesznice mogą nas zadziwiać , budzić negatywne odczucia jeśli patrzymy na Biblię w sposób stereotypowy albo narzucający nasze kategorie i rzeczywistość na czasy biblijne. Kobiety biblijne, w ogóle cała Biblia stanowiła i stanowi inspirację dla bardzo wielu artystów, malarzy, poetów, rzeźbiarzy, dramaturgów i prozaików w dziejach świata, a jej wątki towarzyszą życiu współczesnego człowieka na każdym kroku, bez względu na zapatrywania religijne.

Ten sam motyw przedstawiało w sposób indywidualny wielu malarzy, a odczytywanie historii Ewy i Adama znajdziemy w pracach wielkich twórców jak Durer, Michał Anioł, Memling, Lucas Cranach, Tycjan, ale także w obrazie nieprofesjonalnego malarza Stanisława Dobiasza ( obraz „Raj” z kolekcji Segietów). I tak każdy z motywów biblijnych był odczytywany zgodnie z nastrojami epoki i doświadczeń artystów.

Taki szczególny obraz biblijnych motywów daje malarstwo Marca Chagalla, który postawił sobie za cel odczytanie Biblii w sposób umożliwiający widzowi jakby jej ponowne odkrywanie, aby wśród przypowieści oraz losów bohaterów móc odnaleźć życiowe prawdy. Chagallowska wizja biblijnej treści jest wyjątkowa w swojej jakby onirycznej metaforyce , prowokującej do postrzegania rzeczywistości na granicy realizmu i fantastyki/metaforyki. Dlaczego, moim zdaniem, przywołany także w wykładzie Chagall jest wart uwagi jako interpretator Biblii :

„Malował inaczej” – stosował śmiałą paletę barw, stworzył dla siebie symboliczny język kolorów, wyjątkowo fascynowały go zestawienia fioletów z błękitami, operował niekonwencjonalną kreską, niespokojną i urywaną, szczególnie jego grafiki w klimacie bliskie są ekpresjonizmowi, dynamizował formę i wprowadzał zamierzoną deformację.” To jest na pozór jak naiwne dociekanie metaforyki przekazu Świętej Księgi.

Wykład dyrektor Beaty Kiszel prowokuje do refleksji, jak sztuka przekazuje i utrwala pewne wartości, jak łatwo ulegamy stereotypowym przekazom i jak trudno zrozumieć i odczytać przekaz biblijny w losach bohaterów, zwłaszcza Starego Testamentu.

Warto przy tym pamiętać, że „Biblia jest najpoczytniejszą książką w dziejach ludzkości. Najprawdopodobniej wywiera też na nią największy wpływ. Rozpowszechniono więcej egzemplarzy Biblii niż jakiejkolwiek innej książki. Poza tym tłumaczono ją częściej i na więcej języków niż którąkolwiek inną książkę.”(The World Book Encyclopedia, praca zbiorowa)

Stanisława Szymczyk
sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW

23Wykład prof. dr hab. Urszuli Mazurczak, historyka sztuki średniowiecznej „Potrzeba przyrody- odczytywanie w sztuce” był kolejną okazją, aby słuchacze tarnogórskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku mogli poznawać tajniki sztuki i odkrywać w dziele co dla przeciętnego odbiorcy jest często niewidzialne.

Był to więc wykład o magii sztuki; pozwalał uświadomić sobie słuchaczom, jak często szczegół buduje wielkość dzieła i jakie znaczenie ma przyroda/ natura do wyrażenia metaforyki obrazu.

Czym jest przyroda dla sztuk plastycznych pisała profesor Urszula Mazurczak: (Wprowadzenie. W: Obraz i przyroda. Lublin, KUL 2004) „Dla sztuk plastycznych przyroda stanowiła samodzielny obiekt czy też przedmiot artystycznej kreacji, która- dostarczając środków w odtwarzaniu formy- jednocześnie ją tworzyła lub współtworzyła. Sztuka nie mogła istnieć bez przyrody, gdyż poza przyrodą nie mógł istnieć sam artysta. Uczył się z nią żyć jako siłą ceratrix, ale też i jako magistra. Na tym obszarze niezmiennie przyroda i człowiek stanowią nierozdzielne współistnienie. Środki artystycznego wyrazu w oddaniu przyrody są zależne od rodzaju sztuki, od czasu i warsztatu artysty, a także od funkcji, jaką nadano przyrodzie. Tutaj znowu spotyka się jej sakralna głębia z estetycznym przekładem, bo czymże jest ukazanie sztormu , burzy, potopu albo delikatnych kwiatów i ziół leczniczych otaczających Maryję lub Krzyż Chrystusa. Przyroda otacza człowieka i wypowiada się za człowieka, aby uświadomić mu swoją tajemnicę, ale i tajemnicę Stwórcy. „26

Wiele przykładów dzieł, ilustrujących opowieść prof. Urszuli Mazurczak pozwoliła słuchaczom poznać wspaniałych twórców i najciekawsze dzieła wykorzystujące obraz przyrody/natury dla wyrażenia treści metaforycznej. Na pewno słuchacze nauczyli się jak odczytywać obraz i widzieć całość w najmniejszym nawet elemencie.

To spotkanie, opowieść o sztuce prowokuje do refleksji: „Niezależnie od tego, czy jesteśmy tego świadomi, czy nie, na nasze postrzeganie przyrody zawsze mają wpływ – mniej lub bardziej bezpośredni – wyobrażenia natury i postawy wobec niej prezentowane przez źródła kulturowe.”

Stanisława Szymczyk

sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW

 

Wykład Katarzyny Grolik, trenera i współpracowniczki Fundacji Rozwoju Świętochłowic – „Siła opowieści jako narzędzie do prawidłowej komunikacji i wsparcia”

Jak rozmawiać, jak słuchać i jak mówić, żeby nas słuchano i usłyszano to problem, z którym spotykamy się w wielu sytuacjach. Jak utrzymywać i rozwijać relacje interpersonalne to pytanie, na które starała się odpowiedzieć w swoim wykładzie Katarzyna Grolik, trenerka i współpracowniczka Fundacji Rozwoju Świętochłowic

Dla przypomnienia: wykładowczyni Katarzyna Grolik to pedagog, logopeda, mediator sądowy. Od wielu lat, jako trener i szkoleniowiec prowadzi działania na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz seniorów i osób niepełnosprawnych. Od kilku lat zajmuje się problemami osób z chorobą Alzheimera, demencją oraz po udarach. Wieloletni i doświadczony pracownik sektora samorządowego i pozarządowego; specjalista w dziedzinie pracy ze społecznością lokalną. Jest wiceprezesem Fundacji „INICJATYWA”.

W swoim wykładzie „Siła opowieści jako narzędzie do prawidłowej komunikacji i wsparcia” Katarzyna Grolik skupiła się na pokazaniu  budowania relacji interpersonalnych za pomocą „opowieści”, czyli umiejętności werbalnego nawiązywania relacji.

W jaki sposób nasza „opowieść” może być przydatna, nawet niezbędna w relacjach międzyludzkich? Ernest Hemingway stwierdził: „Każdy powinien mieć kogoś, z kim mógłby szczerze pomówić, bo choćby człowiek był nie wiadomo jak dzielny, czasami czuje się bardzo samotny.” I to było najważniejsze przesłanie spotkania z Katarzyną Grolik- jak kontakt werbalny nas wzmocni, pomoże naszym rozmówcom i zbuduje relacje.

Jak wykładowczyni podkreślała, każdy musi zdawać sobie sprawę z siły słów; Konfucjusz głosił: „ Bez znajomości siły słów nie sposób poznać ludzi.”- jest to co prawda trudne, ale trzeba sobie uświadamiać sprawczą siłę słowa, które może ranić i pomóc i rozbawić. Potęga słowa jest niewyobrażalna – może i dlatego ciągle toczą się boje i dyskusje o funkcjonowaniu mass mediów.

W komunikowaniu się warto pamiętać taką zasadę:” Gdy słucham, co mówisz, słyszę, kim jesteś.”

W relacji werbalnej trzeba uświadamiać sobie, że nasz rozmówca musi nas zaakceptować i jako adresat przekazu musi się czuć szanowany.

Wykład pani Katarzyny Grolik, który był doskonałą terapią dla każdego ze słuchaczy, podpowiedzią jak radzić sobie w trudnych relacjach międzyludzkich, można podsumować refleksją z opowieści dla małych i dużych dzieci : „Nie możesz stanąć w jednym punkcie w lesie i czekać aż inni do ciebie przyjdą. Sam musisz do nich czasem wyjść!

I słuchacze UTW po takim terapeutycznym spotkaniu muszą powiedzieć: „Jestem bardzo szczęśliwy, bo mam kogoś kto sprawia, że ciężko jest powiedzieć „do widzenia”.

Treść i zdjęcia – Stanisława Szymczyk

 

 

Spotkanie z dr. Leszkiem Woszczkiem, w dużym uproszczeniu, było dla członków Tarnogórskiego Stowarzyszenia- Uniwersytet Trzeciego Wieku okazją do oceny jakości swojego życia; poznawania tajemnic psychologii i funkcjonowania człowieka w perspektywie okresu swojego życia, różnych uwarunkowań społecznych i różnych metod oceniania.

Dr Leszek Woszczek to psycholog, wykładowca WSZOP- kierownik Zakładu Psychologii Sądowej w WSZOP; związany także z Wyższą Szkołą Bezpieczeństwa w Poznaniu- Wydział Studiów Społecznych w Gliwicach. Był także długoletnim pracownikiem Katedry Psychologii Klinicznej i Sądowej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Zajmuje się psychologią sądową, resocjalizacją (patologie społeczne); jest biegłym w zakresie psychologii sądowej, ekspertem z zakresu psychokryminalistyki, psychologii zachowań werbalnych i niewerbalnych, komunikacji interpersonalnej, kompetencji komunikacji, zasad manipulacji – operowanie czasem, faktami, kompetencjami i emocjami w sytuacjach normalnych i trudnych.

Stworzył oryginalny program z zakresu psychologii społecznej.

Wykładowca, dr Leszek Woszczek, objaśnił słuchaczom tarnogórskiego UTW, jak patrząc na nasze typowe zachowania można mówić o roli psychologii w podnoszeniu jakości naszego życia w  sytuacjach normalnych i trudnych. Wyjaśniał czym jest dobrostan psychiczny w różnych etapach życia i jak wpływa na dobrostan fizyczny i materialny.

Mówiąc o osobistej higienie psychicznej w sposób humorystyczny pokazał dwa zachowania typowe dla Polaków; jedno to zachowanie „polski siatkarz z Biedronki” i „narodowe szukanie pająka”.

Pewnym jest, że słuchacze UTW dbają o osobistą higienę psychiczną, bo jak pisał Fryderyk Nietzsche: „Najpewniejszą oznaką pogodnej duszy jest zdolność śmiania się z samego siebie. Większości ludzi taki śmiech sprawia ból.” Wszyscy uczestnicy spotkania spontanicznie śmiechem reagowali na pokazywane sytuacje zachowań- a więc można przypuszczać, że wszyscy rozumiemy jakie błędy popełniamy w budowaniu naszego dobrostanu, przede wszystkim w tych obszarach, na które mamy wpływ. Wykładowca pokazał także jak radzić sobie w sytuacjach trudnych i jakie ogromne znaczenie dla jakości naszego życia mają relacje interpersonalne; brak umiejętności komunikacji werbalnej i niewerbalnej często decyduje o problemach, które niszczą nasze poczucie szczęścia. Pokazywał więc proste na pozór rozwiązania, które mogą pomóc w rozwiązywaniu konfliktów i osiągać porozumienie nawet w sytuacjach drażliwych jak rodzinne sprawy majątkowe.

Dr Woszczek zwrócił także uwagę , że jakość naszego życia w dużej mierze zależy od funkcjonowania w społeczeństwie i pokazał jak izolacja covidowa wpłynęła na psychikę zwłaszcza dzieci i młodzieży. Także dla osób starszych jest przeżyciem traumatycznym i mając tego świadomość trzeba pamiętać o osobistej higienie psychicznej.

To spotkanie, przesłanie wykładu dr. Leszka Woszczka można podsumować refleksją psychologa prof. Marka Wosińskiego : „Człowiek jest szczęśliwy wówczas, gdy ma choć jedną głęboką relację z drugim człowiekiem i gdy ma poczucie sprawstwa – robienia czegoś sensownego”.

Można powiedzieć, że słuchacze mogli się utwierdzić w przekonaniu o swoim szczęściu dzięki byciu w Tarnogórskim Stowarzyszeniu –Uniwersytet Trzeciego Wieku.

Stanisława Szymczyk,

sekretarz Tarnogórskiego Stowarzyszenia – UTW